موضوع این مجلد، دومین راهبرد تربیت عقلانی، یعنی «فضاسازی» است که در دو بخش تنظیم شده است:
بخش اول حاوی سه فصل می‌باشد. در فصل اول، تعریف و مختصات فضاسازی ترسیم و سه رکن اساسی آن، تشریح شده که عبارت‌اند از «شناخت»، «عاطفه و احساس» و «قانون و چارچوب». در فصل دوم بیست و یک روش کاربردی در بستر فضاسازی ذکر شده که از میان آنها می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود: همدلی و هم‌زبانی، ابهت و حرمت، تنبیه و تشویق، همانندسازی، القا و تلقین، تکریم نفس و واکسیناسیون و ... در فصل سوم یکی از نظریات رایج تربیتی تحت عنوان «روش فعال» بررسی شده و نقاط قوت و ضعف آن تبیین گردیده و از همین نقاط قوت برای پیش برد طرح تربیت عقلانی استفاده شده است.
در بخش دوم، مقاطع هفت‌ساله‌ی تربیت عقلانی که متکی به روایات اهل‌بیت علیهم‌السّلام است بررسی شده و در سه فصل مجزا سه مقطع هفت‌ساله موردبحث قرار گرفته است. ویژگی این بخش آن است که مؤلف با روشی اجتهادی روایات این مقاطع را بررسی نموده و با شناسایی دقیق خصوصیات مقاطع سنی مختلف، روش‌های مختلف تربیتی را برای به ثمر رساندن اهداف تربیت عقلانی در آنها پیشنهاد داده است.
