یکی از پایه‌های مهم معرفت دینی، آن است که انسان دشمنان و آفات دین‌داری خود را بشناسد و خود را در برابر آنها مقاوم کند.
یکی از مهم‌ترین دشمنان دین‌ورزی انسان‌ها، شیطان رجیم است که قسم‌خورده رهروان راه خدا را از مسیرشان منحرف کند و البته به اذن الهی قدرت‌های خارق‌العاده‌ای را در اختیار دارد که دست او را برای گمراه کردن انسان‌ها باز می‌گذارد.
در این اثر، پس از پرداختن به ضرورت این دشمن‌شناسی، مختصری درباره‌ی تاریخچه‌ی حیات و ماهیت شیطان بحث شده و اثبات شده که طبق گزارش آیات و روایات، از ملائک نیست؛ هرچند سال‌ها همراه ملائک، عبادت خدا را می‌کرده است.
پس از این، درباره‌ی ابزارهای اغواگری او بحث شده؛ مواردی مانند: خواب که سرمه‌ی او دانسته شده و غضب که داروی او خوانده شده و دروغ که غذای لیسیدنی وی شناخته شده، ازاین‌دست هستند. البته در کنار این هشدارها، بعضاً خود شیطان نصایحی را مطرح کرده که هم هشدارآمیز است و هم راهکار مقابله با این دشمن قسم‌خورده را نشان می‌دهد که می‌توان از میان آنها به عفاف، قناعت به مقدار کفاف و تمسک به ولایت مولا امیرالمؤمنین علیه‌السّلام اشاره کرد. البته انسان در مقابل ابلیس بسیار ضربه‌پذیر است؛ لذا پناهندگی به خدا و اولیای معصوم او، نقش اساسی در مصون ماندن از فتنه‌های شیطانی دارد که می‌توان به‌عنوان مصداق برجسته‌ی آن، از تمسک به کلمه‌ی شریفه‌ی «بسم الله الرحمن الرحیم» یادکرد. شیطان، نفس انسان را به بازی می‌گیرد و از آن حداکثر استفاده را می‌کند؛ لذا باید به دنبال راهکارهایی رفت که این ابزار مؤثر را از دست او بگیرد. کنترل نفس در چارچوب صبر و رضا می‌تواند ما را در قبال وسوسه‌های او مقاوم‌تر سازد. در این میان او از بستر حب دنیا نیز کمک می‌گیرد که آتش شهوات نفس را شعله‌ورتر کند و بر فشار آن بر روی انسان بیفزاید تا از راه تمسک به ولایت علوی، منحرف شود. به این خاطر است که خود شیطان، مواردی از قبیل مال‌اندوزی و سرباززدن از پرداخت حقوق مالی و بخل ورزیدن از خرج اموال در راه خدا را راه‌های نفوذ از پشت سر انسان دانسته است. ابزار مهم دیگر او، محبت به زنان و جهت‌دهی به عشق مذموم و حرام است که می‌تواند مسیر بندگی را با موانع جدی روبرو کند. صفات رذیله‌ی اخلاقی، مانند حرص، حسد، کبر و عجله نیز زمینه‌های مهمی برای نفوذ این دشمن قسم‌خورده می‌باشد.
در مقابل این‌همه تهدید، راهنمایی‌های روایات اهل‌بیت علیهم‌السّلام می‌تواند انسان را از معرض نابودی به دست دشمنش نجات دهد که از میان آنها می‌توان به مواردی چون روزه، پرداخت صدقه، حب فی الله، یاری‌کردن یکدیگر بر کار خیر اشاره کرد.
مجموعه‌ی این هشدارها و راهکارهای مفید، در قالب ۱۴ مجلس همگام با توسلات شیرین به ذیل عنایات سیدالشهدا علیه‌السّلام در کتاب شیطان‌شناسی مطرح شده است.