سلسله مباحث اعتقادی 6

عدل در عالم تکوین

دانلود فهرست، مقدمه و فصل اول
image
توضیحات

پس از پایان یافتن مباحث توحید در حلقه‌ی ۵، نوبت به بحث اعتقادی مهم «عدل» می‌رسد که سه حلقه ۶ تا ۸ را به خود اختصاص داده است.

در این حلقه ابتدا به‌عنوان مقدمه درباره‌ی معنای عادل دانستن خدا بحث شده و درباره منافات داشتن ظلم از سوی خداوند با توحید، سخن به میان آمده است. سپس دو مقام عالم تشریع و تکوین از هم تفکیک شده و ملاک‌های هریک بیان شده است.

بخش اول به بررسی عدل و فضل الهی در عالم تکوین اختصاص دارد. برای این منظور، نخست معنای عدل و فضل الهی باتکیه‌بر معنای لغوی و روایات موردبحث قرار گرفته و برخی مصادیق عدل و ظلم بررسی شده و بر جدا بودن معیار عدل و فضل تاکید شده است. در فصل دوم از این بخش، اشکالات وارد بر نظریه‌ی «یکی بودن عدل و فضل خدا» بحث شده و تئوری «نظام احسن» موردبحث قرار گرفته است. همچنین بحث شرور به‌عنوان یکی از چالش‌های عدل الهی طرح شده و بیان شده که چرا شرور تکوینی با عدل الهی در تعارض نیستند. در فصل سوم حکمت‌های مختلفی از آیات و روایات در زمینه‌ی شرور تکوینی مطرح شده است که از آن جمله می‌توان به امتحان الهی و آثار تربیتی بلا اشاره کرد. با این رویکرد معارفی، نادرست بودن نظریه‌ی «عدمی بودن شرور» خود را نشان می‌دهد.

بخش دوم به بحث پیرامون قدرت و مشیت بندگان اختصاص‌یافته که ضامن قائل بودن به عدل الهی می‌باشد. برای تبیین این بحث، در فصل اول نویسنده بحث علم بلا معلوم در افعال اختیاری را بازکرده و درباره‌ی یکی بودن نور قدرت با «علم بلا معلوم در حین فعل و ترک» سخن گفته است. همچنین بحث مهم استطاعت به همراه پارامترهای آن مورد گفتگو قرار گرفته و درباره‌ی انحاء تقدم آن بر فعل سخن رفته است. در فصل دوم بحث حساس رأی مطرح شده و باتکیه‌بر حقیقت نوری آن، سخن از معرفت بسیط و ترکیبی رأی به میان آمده و حقیقت امر بین امرین با اتکای به آن به بحث گذاشته شده است. با گشوده شدن این بحث، معلوم می‌شود جبرگرایی فلسفی که در لباس توحید افعالی ارائه شده، تا چه اندازه واقعیت اختیار را نادیده گرفته است. البته از سوی دیگر درباره‌ی بطلان عقلی تفویض بحث شده و اطلاقات مختلف «قدریه» از دل استعمالات روایی آن استخراج شده است.

چکیده‌ی این کتاب، در کتاب زیر آمده است
این کتاب، جایگزینی است برای
image
کتاب عدل 1
عدل الهی در عالم تکوین